Η Νίκη της Σαμοθράκης δεν είναι μόνο γλυπτό· είναι αρχέτυπο.
Σώμα χωρίς κεφάλι, φτερούγες ανοιχτές — σύμβολο ψυχής που έχει υπερβεί τον χρόνο και τον θάνατο.
Το βιβλίο αυτό επιχειρεί να φωτίσει τη μυστική της σημασία μέσα από τα Καβείρια Μυστήρια, εκεί όπου η ύλη και το πνεύμα συναντώνται σε μια τελετή αναγέννησης.
Μέσα από τον ιερό συμβολισμό της Σαμοθράκης, αναδύεται η αλήθεια της ανθρώπινης πορείας: η κάθοδος στα βάθη του εαυτού και η ανάβαση προς το φως.
Η Νίκη δεν είναι εξωτερική επιτυχία, αλλά η κατάκτηση της ψυχής που γνώρισε το σκοτάδι και το μετουσίωσε σε φτερούγισμα.
Τα Καβείρια Μυστήρια, όπως τα ιχνηλατεί το έργο αυτό, δεν αποτελούν θρησκευτικό δόγμα αλλά μύηση στην Ενότητα — εκεί όπου ο άνθρωπος θυμάται τη θεία του καταγωγή και επιστρέφει στη Σιωπή από όπου προήλθε.
Ένα βιβλίο–προσκύνημα στον αρχέγονο Λόγο της Νίκης· εκεί όπου η πτώση γίνεται ανάταση και η μύηση λύτρωση.
Το βιβλίο αυτό είναι μια εσωτερική συνομιλία, ένα ταξίδι στο αθέατο βάθος της ύπαρξης, εκεί όπου η ψυχή και το πνεύμα συναντιούνται για να αναζητήσουν την Αλήθεια.
Δεν πρόκειται για φιλοσοφικό λόγο, αλλά για εμπειρία· μια πορεία ανόδου, όπου ο άνθρωπος καλείται να υπερβεί τα όρια της σκέψης και να εισέλθει στη σιωπή της γνώσης.
Η ψυχή ερωτά, το πνεύμα αποκαλύπτει· κι ανάμεσά τους κυλά ο λόγος ως φωτεινή γέφυρα.
Είναι ένας διάλογος ανάμεσα στο ανθρώπινο και το θεϊκό μέσα μας, μια πνευματική ανάβαση που οδηγεί όχι σε απαντήσεις, αλλά σε φανέρωση — εκεί όπου η Αλήθεια δεν αποδεικνύεται, αλλά βιώνεται.
Το έργο αυτό καλεί τον αναγνώστη να στραφεί προς το εσωτερικό του ιερό, να ακούσει τη φωνή που προϋπήρχε της φωνής, και να ανακαλύψει πως ο Διάλογος είναι η ίδια η Ζωή όταν ξυπνά στη συνείδηση.
Ένα βιβλίο για τη μυστική σχέση που ενώνει εκείνον που γνωρίζει με εκείνον που αναζητά.
Ο δάσκαλος δεν είναι απλώς φορέας γνώσης, αλλά καθρέφτης της ψυχής του μαθητή· και ο μαθητής δεν είναι απλός δέκτης, αλλά συνδημιουργός της αποκάλυψης.
Μέσα από τη ζωντανή αυτή ανταλλαγή, ο λόγος γίνεται εμπειρία, η μάθηση γίνεται μεταμόρφωση, και η αναζήτηση της αλήθειας μετατρέπεται σε κοινό δρόμο εσωτερικής αφύπνισης.
Ένα έργο που μιλά για την παιδεία της ψυχής και τη βαθιά ανθρώπινη σχέση που γεννά η πνευματική μαθητεία.
Ο 8ος Ψαλμός δεν είναι απλώς ύμνος· είναι αποκάλυψη.
Μέσα στη σιωπή του σύμπαντος, ο άνθρωπος υψώνει το βλέμμα του και αναρωτιέται:
«Τι ἐστιν ἄνθρωπος, ὅτι μιμνῄσκῃ αὐτοῦ;».
Είναι η στιγμή που η ψυχή αντικρίζει το άπειρο και αναγνωρίζει τον εαυτό της ως αντανάκλαση του Θείου.
Το βιβλίο αυτό εισχωρεί στο βάθος του ψαλμού, εκεί όπου ο λόγος παύει να είναι λέξη και γίνεται φως.
Διερευνά την παράδοξη συνύπαρξη της μικρότητας και του μεγαλείου του ανθρώπου — πλάσμα γήινο και ουράνιο, αδύναμο και όμως στεφανωμένο «δόξῃ καὶ τιμῇ».
Στο κέντρο του νοήματος βρίσκεται η μυστική πράξη της συμμετοχής: ο άνθρωπος ως ιερέας της δημιουργίας, που αναγνωρίζει στο κάλλος του κόσμου τον Λόγο που τον συνέχει.
Είναι ένα βιβλίο-προσκύνημα· πορεία από το ερώτημα προς την αποκάλυψη, από το θαύμα του ουρανού στη θεογνωσία της καρδιάς.
Το βιβλίο αυτό φωτίζει το μυστήριο του Λόγου ως ζωντανής, δημιουργικής ενέργειας που γεννά, μεταμορφώνει και αναγεννά τον άνθρωπο.
Ο Λόγος του Χριστού δεν είναι απλώς διδασκαλία, αλλά δύναμη που ενεργεί μέσα στην ύπαρξη, αποκαθιστώντας την ενότητα του πνεύματος και της ψυχής.
Μέσα από στοχασμό, θεολογική ανάλυση και βιωματική προσέγγιση, το έργο καλεί τον αναγνώστη να αφουγκραστεί τον εσωτερικό λόγο, να γνωρίσει τη θεία δημιουργικότητα και να μετάσχει στη ζωοποιό παρουσία του Χριστού μέσα στον κόσμο και στον εαυτό του.
Ο έρως δεν είναι μόνο συναίσθημα· είναι κίνηση της ψυχής, άδηλη δύναμη που διαπερνά το Είναι, ξυπνά το πνεύμα και ανυψώνει την ύπαρξη πέρα από τα όρια της .ο Έρως κινεί την ψυχή στο άχρονο και την οδηγεί στην αιωνιότητα.
Το βιβλίο αυτό εξερευνά τον Έρωτα ως αιώνιο ενεργητική δύναμη που φέρνει κοντά τον Ανίμους με την Ανίμα, το θηλυκό με το αρσενικό στοιχείο της ψυχής, σε διάλογο και σύνθεση που οδηγεί σε βαθιά πραγμάτωση και ολοκλήρωση ολοκλήρωση.
Κάθε σελίδα είναι βουτιά στο βάθος του ανθρώπινου εσωτερικού κόσμου· είναι διάλογος με τις μυστικές τάσεις της ψυχής, με τις επιθυμίες, τους φόβους, αλλά και με το φως που πάντα κατοικεί μέσα μας.
Το έργο δεν περιορίζεται στη θεωρία· είναι εμπειρία, μύηση, ανάταση· μια πρόσκληση να δούμε τον έρωτα όχι μόνο ως σχέση μεταξύ ανθρώπων, αλλά ως θεϊκή δύναμη που κινούμενη εσωτερικά, μεταμορφώνει τον άνθρωπο και τον φέρνει σε επαφή με το Αιώνιο.
Το βιβλίο « Έρως Αεί Κινητής – Ανίμους Ανίμα» είναι πορεία προς την εσωτερική ενότητα· ανάδυση της συνείδησης μέσα από την ένωση των αντιθέτων, μυσταγωγία της ψυχής που οδηγεί στην πληρότητα και στην πνευματική φώτιση.
Η ποίηση εδώ δεν είναι διακόσμηση του λόγου, αλλά πράξη ψυχής.
«Η Απελευθέρωση» είναι η κραυγή και η σιωπή μαζί — η εσωτερική πορεία του ανθρώπου που, περνώντας μέσα από το σκοτάδι, ανακαλύπτει το φως που πάντα κατοικούσε μέσα του.
Κάθε ποίημα είναι στάδιο μύησης· μια στιγμή αναμέτρησης με τα δεσμά της μνήμης, του φόβου, της ύλης.
Κι όμως, μέσα απ’ αυτή τη δοκιμασία, γεννιέται η καθαρή φωνή της ψυχής, εκείνη που δεν ζητά πια να εξηγήσει, αλλά να υπάρξει.
Η «Απελευθέρωση» είναι ταυτόχρονα πορεία, εξομολόγηση και ανάσταση·
μια ποιητική μαρτυρία για την επιστροφή του ανθρώπου στον εαυτό του — στο αληθινό του Είναι, εκεί όπου η αγάπη και το φως δεν είναι πλέον ζητούμενα, αλλά φύση.
Ένα βιβλίο για όσους πορεύονται στην άκρη της σιωπής και αφουγκράζονται την αναπνοή του Πνεύματος μέσα στα θραύσματα της ανθρώπινης εμπειρίας.
Η σιωπή δεν είναι απλώς έλλειψη ήχου· είναι τόπος συνάντησης με το βαθύτερο Είναι μας .
Στη «Χώρα της Σιωπής», ο αναγνώστης καλείται να αφήσει πίσω τις λέξεις, τα φωνήεντα της καθημερινότητας, και να εισέλθει σε έναν ιερό χώρο όπου η ψυχή του αναπνέει ελεύθερη και το πνεύμα του αναγνωρίζει την αλήθεια που υπερβαίνει κάθε λόγο. Στη χώρα της Σιωπής βασιλεύει η Ψυχή!!
Εδώ η σιωπή δεν φοβίζει· φωτίζει.
Κάθε σελίδα είναι βήμα στο εσωτερικό ταξίδι, κάθε στοχασμός ψίθυρος που οδηγεί σε ανακάλυψη και μεταμόρφωση.
Το βιβλίο « Η Χώρα της Σιωπής» είναι τόπος μύησης, πρόσκληση σε εσωτερική αφύπνιση και σε επαφή με την αιώνια Πηγή που κατοικεί μέσα μας, εκεί όπου ο χρόνος σταματά και η ψυχή γνωρίζει την ειρήνη.
Eκδόσεις Οδυσσέας
Προς επανέκδοση
Το βιβλίο αυτό είναι προσκύνημα στον χρόνο που υπερβαίνει τον χρόνο, στον καρπό που ωριμάζει πέρα από τη λογική και την ύλη.
Κάθε σελίδα αποτελεί μια στιγμή συλλογής — στιγμές που ανήκουν όχι στη φθορά, αλλά στη μυστική αιωνιότητα της ψυχής.
Η «Συγκομιδή Άχρονου Καρπού» καλεί τον αναγνώστη να αφουγκραστεί τα σπορά του πνεύματος, τους σπόρους που φυτεύτηκαν στον αιώνιο χρόνο απο βαθιές εσωτερικές αναζητήσεις, και τώρα φέρνουν καρπό στη συνείδηση.
Είναι μια πορεία ανακάλυψης της ουσιαστικής συγκομιδής — όχι της ύλης, αλλά του νοήματος, της σοφίας και της πνευματικής ολοκλήρωσης.
Ένα βιβλίο για όσους επιθυμούν να δουν πέρα από το παρόν, να γευτούν το αθέατο και να συνδεθούν με την αιώνια σπορά που συνεχίζει να ανθίζει μέσα τους.
Το βιβλίο αυτό στέκεται ένας καθρέφτης της ψυχής, ταξίδι στο εσωτερικό τοπίο όπου η σκέψη συναντά το αθέατο φως και το στοχάζεται .
Κάθε στοχασμός γίνεται και μια στιγμή αφύπνισης· φως που αποκαλύπτει τη βαθύτερη αλήθεια της ύπαρξης και την κρυφή σοφία που κατοικεί μέσα μας.
Οι σελίδες του δεν προσφέρουν έτοιμες απαντήσεις· προσκαλούν τον αναγνώστη να κοιτάξει μέσα του, να αφουγκραστεί τους ψιθύρους της ψυχής και να συνδεθεί με τον πυρήνα της ύπαρξης.
Είναι μια πρόσκληση στην ενδοσκόπηση, στην ήρεμη παρατήρηση, και στην κατανόηση ότι η ζωή και η ψυχή προχωρούν μέσα από τη σιωπή, τη σκέψη και την προσευχή.
Το «Στοχασμοί Ψυχής» είναι βιβλίο για εκείνους που αναζητούν το βαθύτερο νόημα, που θέλουν να γευτούν τη σιωπηλή σοφία της καρδιάς και να συνειδητοποιήσουν ότι η αλήθεια δεν διδάσκεται βιώνεται.
Το ρεύμα που διατρέχει αυτό το βιβλίο δεν είναι απλώς ζωή· είναι η Θεία Πνοή, το θείο ρεύμα που αγγίζει κάθε ψυχή και κάθε πνεύμα.
Κάθε σελίδα καλεί τον αναγνώστη να αφεθεί στη ροή του Θείου, να συντονιστεί με τον παλμό που μεταμορφώνει, καθαρίζει και φωτίζει.
Η ζωή, μέσα σε αυτό το ρεύμα, δεν είναι πια συμβάν· είναι μυστήριο που βιώνεται.
Η ψυχή ανοίγεται, η καρδιά αφουγκράζεται και το πνεύμα ανυψώνεται, καθώς η Θέωση διαπερνά τα μικρά και τα μεγάλα της ύπαρξης.
«Το Ρεύμα της Ζωής» είναι πρόσκληση σε πνευματική συνάντηση με το Άπειρο — να γίνουμε αγωγοί του Θείου, να αφήσουμε το θείο ρεύμα να μας καθοδηγήσει και να μας ενώσει με την Αιώνια Πηγή.
ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΕΤΤΑΣ ΠΑΥΛΕΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΩΝ 200 ΧΡΟΝΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ
ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΕΤΤΑΣ ΠΑΥΛΕΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΩΝ 200 ΧΡΟΝΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ
Βιολέττα Μαράντου -Παυλέα BSc.Ψυxολογίας MSc.Προσωποκεντρικής ψυχοθεραπείας University of Strathclyde European Certificate of Psycotherapy (ECP)
Με την ευκαιρία της επετείου των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821, ο Δήμος της Σαμοθράκης διοργάνωσε διαδικτυακό συνέδριο με θέμα “ Σαμοθράκη - Ιστορία- Φιλοσοφία- Πολιτισμός” έχοντας δυο στόχους :
1) Να τιμήσει το Ολοκαύτωμα των Σαμοθρακιτών την 1η Σεπτεμβρίου 1821, γεγονός που ακόμα δεν έχει αναγνωριστεί από την επίσημη Ελληνική ιστορία.
2) Να συνεισφέρει στη διαχρονική προσπάθεια τού Δήμου μας , να αναδειχθούν και να αξιοποιηθούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Σαμοθράκης, που αφορούν την ιστορία, τον πολιτισμό και το φυσικό περιβάλλον .
Ευχαριστώ έρμα το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού για την χρηματοδότηση της παρούσας έκδοσης, τους αξιότιμους εισηγητές για την πολύτιμη συμβουλή τους , την Οργανωτική Επιτροπή για την εξαιρετική διοργάνωση και τις υπαλλήλους του Δήμου της Σαμοθράκης Καπετάνιδου Στέλλα και Σλαβίδου Βάσω .
Νίκος Γαλατούμος
Δήμαρχος Σαμοθράκης
Τίτλος ομιλίας:
Συσχετισμός του ολοκαυτώματος Σαμοθράκης με την απουσία της Νίκης από τον τόπο της.
Ως η τελευταία ομιλήτρια ανάμεσα σε άξιους συνομιλητές και κλείνοντας αυτό το σημαντικό συνέδριο που αποδίδει τιμή στη Σαμοθράκη και τους Σαμοθρακίτες για την τραγωδία του ολοκαυτώματος από τους Τούρκους, και αφού και εγώ χαιρετίσω τον αξιότιμο δήμαρχο κύριο Γαλατούμο και ευχαριστήσω την κυρία Μαλτέζου για την πρόσκληση που μου έκανε, καθώς και όλους τους εξαίρετους συνομιλητές που προηγήθηκαν, αλλά και τους διοργανωτές του συνεδρίου, θα ήθελα να πω πως η χαρά μου γι’ αυτή τη συμμετοχή είναι διπλή, καθώς μου δίνεται αρχικά η ευκαιρία να δώσω, ως Ελληνίδα, τον δικό μου φόρο τιμής για το ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης, τον δικό μου χαιρετισμό για τα 200 χρόνια απελευθέρωσης της Ελλάδος και, εν συνεχεία, μεγάλη χαρά καθώς με τη δική μου ομιλία θα συσχετίσω το ολοκαύτωμα, αυτό το τραγικό εθνικό γεγονός, με τον ξεριζωμό του αγάλματος της Νίκης, που αποτελεί μια άλλη πνευματική μορφή εθνικής τραγικότητας για τον τόπο μας.
Ο συσχετισμός του ολοκαυτώματος με την αρπαγή της Νίκης από τον τόπο της, στη δική μου ομιλία έχει σκοπό να αποδώσει στο αποτρόπαιο γεγονός της καταστροφής της Σαμοθράκης το πνευματικό νόημα που χρειαζόμαστε όλοι οι Έλληνες σήμερα, για την ουσιαστικότερη επανόρθωση και αποκατάσταση του πλήγματος που δεχθήκαμε από τα 400 χρόνια ομηρίας στην οθωμανική κυριαρχία. Πλήγμα στη διαμόρφωση -όπως όλοι ξέρουμε- της εθνικής μας ταυτότητας, με επιπτώσεις σημαντικές στην εκπαίδευση, στην πολιτική και κοινωνική μας ζωή και γενικότερα στη διαμόρφωση της κουλτούρας του σύγχρονου νεοέλληνα, στη διάνοια του οποίου ακόμη συναντώνται εκείνα τα αγεφύρωτα κενά από την απουσία της αρχαιοελληνικής παιδείας που στα χρόνια της υποδούλωσής μας λησμονήθηκε ή εξέπεσε.
Εξαιτίας, λοιπόν, αυτής της μακροχρόνιας στέρησης και αποξένωσής μας από την πνευματική μας ένδοξη κληρονομιά, αν και ελεύθερη σήμερα η Ελλάδα, πάσχει λαβωμένη και αγωνίζεται να συσχετιστεί στη σύγχρονη ιστορία της με το ένδοξο παρελθόν της.
Και είναι αλήθεια, ότι η Ελλάδα σήμερα προσπαθεί να ανταποκριθεί στις αρετές του αρχαίου ελληνικού ιδεώδους με το οποίο το πεπρωμένο της έχει σφραγιστεί. Αξίες όπως η κοινωνική και πολιτική ελευθερία, η δικαιοσύνη και η ισότητα στο δημοκρατικό της πολίτευμα, αξίες που διαπνέονται από τις πολιτικές αρετές της φρόνησης, της ανδρείας, της σωφροσύνης και της δικαιοσύνης, που στο αρχαίο παρελθόν της διανθίστηκαν στις τέχνες, στις επιστήμες και στη φιλοσοφική της διανόηση, αγωνίζονται σήμερα και πασχίζουν στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα να διατηρηθούν και να εκφρασθούν.
Αγωνίζονται, γιατί η αποξένωση, δυστυχώς, του σύγχρονου Έλληνα από αυτές τις αξίες και τα ιδανικά που πρέσβευε ο ελληνικός πολιτισμός, εξαιτίας της τουρκοκρατίας, δεν έχει γεφυρωθεί ακόμη· ώστε, με έναν τρόπο να συνεχίζουμε όλοι να είμαστε όμηροι της αμάθειας, από τη στέρηση της Ελληνικής παιδείας που επέβαλαν οι Οθωμανοί στη μακροχρόνια κατεχόμενη Ελλάδα μας. Και τα αποτελέσματα αυτής της στέρησης να μας επισκιάζουν και να μας επηρεάζουν, όχι μόνο σε πολιτικό και σε πολιτιστικό επίπεδο, αλλά και πιο άμεσα, σε συμπεριφορικό επίπεδο, αυτό που καλούμε ελληνικό χαρακτήρα, στον οποίο συναντάμε αρκετά συχνά αρνητικά στοιχεία από νοοτροπίες υποδούλωσης, όπως το σύνδρομο του θύματος, της εθνικής ηττοπάθειας, της ξενολατρίας που προκύπτει από τη χαμηλή μας εθνική αυτοεκτίμηση κ.α., ως αποτίμηση της υποδούλωσής μας. Αυτά τα χαρακτηριστικά γίνονται πρόσκομμα στο να υιοθετηθεί και να πραγματωθεί στις ημέρες μας το καθαρό ελληνικό ιδεώδες των προγόνων μας στο μέτρο που μπορούμε να το αντιπροσωπεύσουμε και να το υποστηρίξουμε στον σύγχρονο κόσμο μας .
Όπως γνωρίζουμε, το 1821 η νήσος της Σαμοθράκης ξεσηκώνεται από τα τοπικά, μυημένα από τη Φιλική Εταιρεία, μέλη της για να επανακτήσουν την ελευθερία που έχουν στερηθεί. Παρά τη μυστικότητα αυτής της προετοιμασίας, η επανάσταση, τον Σεπτέμβριο του 1821, καταπνίγεται και η νήσος καταστρέφεται ολοσχερώς από τους Οθωμανούς με τη γενική σφαγή του άρρενος πληθυσμού της. Η βαρβαρότητα των Τούρκων μοιάζει να στρέφεται ολόκληρη, μετά την απελευθέρωση της Ελλάδος, προς την Σαμοθράκη, θέλοντας να τιμωρήσει τον ανυπότακτο εξεγερμένο ελληνικό νου, να τον λαβώσει ανεπανόρθωτα ώστε να μην τολμήσει να υψώσει ξανά το άξιο πνευματικό του ανάστημα. Με αυτό τον τρόπο, παραδειγματικά, ο Σαμοθρακίτικος ξεσηκωμένος για την ελευθερία του νους, σφαγιάζεται· σφαγιάστηκαν περίπου 10.000 άντρες και αγόρια, ενώ τα γυναικόπαιδα πουλήθηκαν στα παζάρια της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης, επιδεικτικά, τιμωρητικά. Τα σπίτια σχεδόν όλα κάηκαν, η Σαμοθράκη έμεινε νεκρή ώστε να φανεί με όλους τους τρόπους η δύναμη της βαρβαρότητας και η ήττα του Έλληνα. Και αυτό έγινε!
Φάνηκε με το ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης συμβολικά ότι ο αμύητος, αυτός που δεν έχει την ελληνική παιδεία, δηλαδή ο βάρβαρος νους, καταπάτησε με αγριότητα πρωτοφανή και ενίκησε τον ελληνικό νου, αφού οι Τούρκοι, όπως μας αναφέρει και ο Γάλλος Lacroix στο Παρίσι το 1881, κυριολεκτικά κατερήμωσαν ασπλάχνως το νησί, στην προσπάθειά του να ανεξαρτητοποιηθεί και να ελευθερωθεί από τον επιβαλλόμενο ζυγό.
Και έτσι η Σαμοθράκη παρέμεινε (αφού όμως έχει κυριολεκτικά ξεκληριστεί) στην οθωμανική καταδυνάστευση και ο 20ός αιώνας τη βρήκε να είναι ακόμη υποδουλωμένη.
Κατά τη διάρκεια όμως της οθωμανικής της κυριαρχίας, ένα άλλο γεγονός έφερε αναπάντεχα στην επιφάνεια το φωτεινό ξεχασμένο παρελθόν της Σαμοθράκης, τότε, στις 15 Απριλίου του 1865, όταν ξεθάβεται από τα σπλάχνα της ιερής γης το εξαίρετο γλυπτό, το άγαλμα της Θεάς Νίκης, η πανώρια ΚΟΡΗ της ΣΑΜΟΡΘΑΚΗΣ που αποτελεί, και αναντίρρητα είναι, παγκόσμιο σύμβολο της πνευματικής ελευθερίας που προσέφεραν τα ελληνικά μυστήρια στους μυημένους. Με άδεια, όπως γνωρίζουμε των Οθωμανών, η Θεά Νίκη, δυστυχώς για τους Έλληνες, αποχωρεί από τον τόπο της και εγκαθίσταται στο Λούβρο από τις 11 Μαΐου του 1864.
Το σύμβολο της ελεύθερης, μυημένης και διαπαιδαγωγημένης ελληνικά ψυχής, η Νίκη, λίγα χρόνια πριν την απελευθέρωση της Σαμοθράκης, εγκαταλείπει το νησί με τη συναίνεση των οθωμανικών αρχών. Μια πράξη όμως που σηματοδοτείται και συμβολοποιείται ως αποκορύφωση της λεηλασίας εις βάρος του ελληνικού πνεύματος και της λαμπρής διαχρονικής ιστορίας του.
Και έτσι πρέπει να νοηματοδοτούμε την απουσία, όχι μόνο της Νίκης από την Σαμοθράκη, αλλά και όλων των αγαλμάτων τα οποία εκλείπουν αρπαγμένα από την πατρίδα μας, τα οποία σύμφωνα με τον μεγάλο φιλόσοφο Πλάτωνα, δεν είναι άψυχα, αλλά μιμούνται με την ύπαρξή τους υψηλόφρονες ιδέες με τις οποίες διαπαιδαγωγούν και εξυψώνουν τη διάνοια του θεατή. Αναπτύσσουν δηλαδή πνευματικά, ηθικά και αισθητικά την ψυχή του θεατή, αφού πάνω τους, όπως αναφέρει ο φιλόσοφος, συναντάται η ανώτερη θεωρία του πρωταρχικού νου, η αγαθή ιδέα με την υλική πραγματικότητα, προσδίδοντας με αυτή τη συνάντηση θρησκευτική υπόσταση στην Ελληνική γλυπτική τέχνη, και αυτός είναι ένας άλλος λόγος που κάνει τα ελληνικά αγάλματα πολύτιμα για την παγκόσμια παιδεία.
Τριάντα τρία χρόνια αργότερα από την απομάκρυνση της Νίκης, το φθινόπωρο του 1912, η ελληνική σημαία υψώθηκε πάλι στο αιγαιοπελαγίτικο νησί και οι Σαμοθρακίτες με αναστάσιμους θριάμβους - όπως έχει καταγραφεί ιστορικά - υποδέχτηκαν το νικηφόρο άγγελμα, ότι ο τόπος τους ήταν επιτέλους ελεύθερος.
Η Θεά Νίκη, όμως, το σύμβολο της πνευματικής μας ελευθερίας, που είχε τοποθετηθεί στους ελληνιστικούς χρόνους στο ιερό των μεγάλων θεών, όπου συντελούνταν τα Καβείρια Μυστήρια, για να μνημονεύει με το ηγεμονικό αρχαιοπρεπές παράστημά της το ελληνικό φιλοσοφικό ιδεώδες στο οποίο εντρυφούσαν οι μυημένοι, και να υπενθυμίζει τις αξίες και τις αρετές της Ελληνικής ψυχής, αυτή η πανώρια Νίκη , λείπει σήμερα από τον τόπο της.
Η λησμονιά των αρετών και των ηθικών αρχών, βάσεις που συνέθεταν τις αρχές της ελληνικής παιδείας, έχει ήδη συντελεστεί στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και η μνήμη του έκλαμπρου φωτεινού παρελθόντος έχει χαθεί.
Λησμονιά που συμβολοποιείται, σαν ένας έσχατος συμβολισμός ήττας , με την απομάκρυνση της Θεάς Νίκης από τον τόπο της, ως μια επιπλέον σκοτεινή πράξη των βαρβάρων κατά των Ελλήνων.
Γιατί, είναι αλήθεια, πως τυγχάνει, με τον ίδιο τρόπο που το σώμα της Νίκης εκριζώθηκε από την ιερή γη μας, έτσι και τα απομεινάρια της αρχαιοελληνικής παιδείας μας, τα χρόνια της τουρκοκρατίας, μαράζωσαν και σχεδόν εκριζώθηκαν από τον ελληνικό νου, δημιουργώντας αυτό το ανεπανόρθωτο πλήγμα στο σώμα της παιδείας μας, που 200 χρόνια μετά, αν και ελεύθερη η Ελλάδα, το πλήγμα δεν έχει επουλωθεί, όπως το κενό που άφησε στο ιερό των μεγάλων θεών η απουσία της Νίκης, ως προς αυτό που αντιπροσωπεύει και συμβολίζει για την ελληνική ιστορία και την παιδεία του τόπου της.
Η συσχέτιση λοιπόν του ολοκαυτώματος της Σαμοθράκης με την απουσία της Νίκης από τον τόπο της δεν είναι μόνο εύστοχη, αλλά και απόλυτα αναγκαία ώστε να συνδέσουμε την παιδεία μας με την πνευματική μας ελευθερία, κατανοώντας ότι το ένα εξαρτάται από το άλλο!
Ιδιαίτερα στις ημέρες μας, που όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και παγκόσμια οι ανθρωπιστικές αξίες κινδυνεύουν από διαστρεβλώσεις και παρανοήσεις σκοτεινών σκοπιμοτήτων, από την απουσία προτύπων και ιδανικών, εποχή που οι αξίες χάνονται και αντικαθίστανται γρήγορα και με ευκολία από την αναξιότητα, απαιτείται και επιβάλλεται η ανάκληση των σταθερών διαχρονικά αξιών και των αρετών του ελληνικού πνεύματος που θεμέλια βάση έχουν την ελευθερία χωρίς την οποία η ανθρώπινη ύπαρξη δεν μπορεί να εκφράσει και να εκδηλώσει το ανώτερο πνευματικό δυναμικό της, που αντιπροσωπεύει η πτερόεσσα Νίκη.
Γι’ αυτό επείγει να εμβαθύνουμε στην κατανόηση, ότι η επανάσταση των προεστών της Σαμοθράκης κατά των Τούρκων, ήταν μια γενναία, σε πολλαπλό επίπεδο, αποφασιστική πράξη, καθώς δεν αφορούσε μόνο στην απελευθέρωση του τόπου, αλλά και στην ενδόμυχη ανάγκη της Ελληνικής ψυχής να σχετιστεί ξανά με το ελεύθερο ιδανικό πνεύμα των προγόνων της, να επανασυνδεθεί με την ιερή λησμονημένη γνώση των ιερών μυστηρίων που θα την οδηγούσε σε μια μόνιμη απελευθέρωση μέσα από την αυτογνωσία και την πνευματική της ενηλικίωση …
Αυτός ήταν και ο λόγος που οι Τούρκοι φέρθηκαν ιδιαιτέρως άσπλαχνα στο νησί, γιατί ήδη ηττημένοι από την απελευθέρωση της Ελλάδος, γνώριζαν πως η επανάσταση των προεστών της Σαμοθράκης υποκινείται από αυτή την βαθιά συλλογική επιθυμία να ξαναυπάρξει η Ελλάδα, όχι μόνο ως κράτος, αλλά με την πνευματική ένδοξη υπόσταση και δύναμή της, να ορθωθεί και να γίνει ξανά η φωνή της έμπνευσης προς ολόκληρο τον κόσμο. Φωνή κραταιά, που τους αρχαίους ψιθύρους της άκουσαν οι φιλέλληνες της εποχής, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά της προσφέροντας τη δική τους ζωή για την αναγέννησή της, την πνευματική της αναπτέρωση .
Σημαντικό ρόλο στο εγχείρημα της απελευθέρωσης έπαιξε όπως ξέρουμε η Φιλική Εταιρεία, που δημιουργήθηκε για την προετοιμασία της επανάστασης του 1821, η οποία και κατάφερε να μεταλαμπαδεύσει τον πόθο για ελευθερία σ’ ολόκληρη, την «παθούσα» από τον τουρκικό ζυγό, ελληνική επικράτεια, πόθο ισχυρό και ασίγαστο που τα ιδρυτικά μυημένα μέλη της ανέσυραν μέσα από την αρχαιοελληνική διανόηση που έθετε, -όπως είπαμε- την ελευθερία ως την ανώτατη αρετή της ανθρώπινης ύπαρξης.
Ώστε η επιθυμία των Ελλήνων και των φιλελλήνων για την απελευθέρωση της πατρίδας μας, να εκφράζει ταυτόχρονα την ενδόμυχη λαχτάρα να αναγεννηθεί από τις στάχτες του το Ελληνικό πνεύμα, αυτό που ανέδειξαν τα ελληνικά μυστήρια και οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, να διασωθούν οι φωτεινές ρίζες της Ελληνικής παιδείας που τρέφουν με πνευματική ζωή όλη την ανθρωπότητα.
Γι’ αυτό η παιδεία και η ανδρεία, είναι δυο έννοιες αδιαχώριστες στην ιστορία του ελληνικού πολιτισμού, όπως λέει και ο Γάλλος πολιτικός, συγγραφέας Αντρέ Μαλρώ.
Αυτός, όμως, ήταν και ο λόγος που η Νίκη στήθηκε στο ιερό των μεγάλων Θεών, κατά τους ελληνιστικούς χρόνους, στήθηκε πτερόεσσα να υπενθυμίζει τη δυνατότητα της ανθρώπινης ψυχής να παραμένει ελεύθερη από τα δεινά της αγνωσίας και της αμάθειας μέσω του φιλοσοφικού στοχασμού που οδηγεί τον ανθρώπινο νου στη σύλληψη των ανώτερων ιδεών και των Ελληνικών ιδανικών και κατά δεύτερο στην πραγμάτωσή τους. Ας θυμηθούμε ότι ο Ελληνικός πολιτισμός ήταν κατ’ εξοχήν ανθρωποκεντρικός, απευθύνεται στον Άνθρωπο και επενδύει με τους υψηλούς στοχασμούς των Φιλοσόφων και την επιστημονική τους σκέψη στην πραγμάτωση της ιδανικής του εικόνας, ως έκφραση του θείου πνεύματός του.
Στήθηκε να υπενθυμίζει, σύμφωνα με τον Πλάτωνα πάντα, τη δυνατότητα της ανθρώπινης ψυχής να ανυψώνεται αφού βρει τα φτερά της και θυμηθεί την ουράνια καταγωγή της, προς το βασίλειο των ιδεών, αλλά και τη δυνατότητα να φέρνει τις ουράνιες ιδέες που εθεάθη με το μάτι του καθαρού νου, και με τις οποίες συσχετίστηκε πνευματικά, πίσω στον ορατό κόσμο της, ενώνοντας μέσα της, όπως η Νίκη, ουρανό και γη. Μια ενοποίηση που στα Καβείρια μυστήρια συμβολίζεται με τον ιερό γάμο του ύδατος και του πυρός, το ανέφικτο δηλαδή που πετυχαίνει ο αναγεννημένος -δια των μυστηρίων- άνθρωπος, που αναγνώρισε ότι είναι ένθεος, αθάνατος και αιώνιος στη φύση του.
Μπορούμε να αντιληφθούμε, ακολουθώντας τους φιλοσοφικούς στοχασμούς του Πλάτωνα, ότι τα υλικά της κατασκευής της Νίκης που διαμόρφωσαν την απαράμιλλη ωραιότητά της, δεν είναι μόνο το ολόλευκο παριανό μάρμαρο, αλλά και οι ανώτερες ιδέες που ενσωματώνει και εκφράζει, με τις οποίες συνεχίζει να σαγηνεύει και να μαγνητίζει τα πλήθη, υπενθυμίζοντας με την παρουσία της την αθάνατη και αιώνια ελληνική ψυχή, που αντιπροσωπεύει και τον ανώτερο άνθρωπο που έχει υιοθετήσει αξίες και ιδανικά και ιδέες ανώτερες.
Πρέπει να αναγνωρίσουμε λοιπόν όλοι, ότι η Νίκη τοποθετήθηκε στη γη της Σαμοθράκης για να εμψυχώνει τους άτολμους να ανυψωθούν, να υπενθυμίζει στους πολίτες όλου του κόσμου, και πρώτιστα στους Έλληνες, ότι αν γαλουχηθεί -δια της μύησης- ο νους και γνωρίσει την ιδεατή φύση και καταγωγή του, όπως συνέβαινε στα μυστήρια, και υιοθετήσει τις ιδανικές ιδέες και αρετές, όπως τα μέλη της Φιλικής Εταιρείας υιοθέτησαν και μεταλαμπάδευσαν στον σκλαβωμένο λαό, και αν ωριμάσει και αποκτήσει αυτογνωσία ο νους από τη φιλοσοφική σκέψη, και αποκτήσει (εξαιτίας της ωραίας γνώσης) την απαραίτητη διάκριση για να σταθεί ανδρείος και ικανός να επιλέγει πάντα, πάντα υπέρ της αλήθειας και όχι του ψεύδους, υπέρ του προτύπου, δηλαδή των καθαρών ιδεών και όχι των αντιγράφων ή της απομίμησης της αλήθειας, (μίμηση ως προς την ιδέα που αντιπροσωπεύει),
τότε ναι, δύναται να εκπληρώσει ο άνθρωπος γενικά, αλλά και ο σύγχρονος Έλληνας, το ανώτερο πεπρωμένο του μέσα στη ζωή. Ένα πεπρωμένο που θα επιτρέπει στην ψυχή του να παραμένει ελεύθερη, πτερόεσσα και νικηφόρα, όπως η Νίκη που αναγγέλλει με την παρουσία της, ως παγκόσμιο σύμβολο της Ελληνικής ψυχής, το προνόμιο και την αρετή της ελευθερίας προς όλη την ανθρωπότητα.
Ολοκληρώνοντας ως - σημαίνον σύμβολο του ελληνικού πολιτισμού, η Νίκη, δεν μπορεί παρά να βρίσκεται στον τόπο της, στην πατρίδα που γεννήθηκε και για την οποία προορίστηκε από τον εμπνευσμένο δημιουργό της.
Είναι απαραίτητο να βρίσκεται στην πατρίδα της, ώστε να συνεχίσει να επιβεβαιώνει με την ηγεμονική παρουσία της την ήττα των βαρβάρων που την απομάκρυναν σκόπιμα από τον τόπο της, θέλοντας να διαγράψουν από την μνήμη μας τις αξίες, τα ιδανικά και τις αρετές της Ελληνικής παιδείας. Ιδανικά πρότυπα τα οποία η Νίκη ενσωματώνει στο είναι της, και τα οποία χρειάζεται να ξαναθυμηθούμε ώστε να αποτρέψουμε ολοκαυτώματα, ομηρίες, σφαγές και υποδουλώσεις του ελληνικού πνεύματός μας από «βαρβάρους» παραμένοντας ελεύθεροι, κυριολεκτικά και ουσιαστικά.
Η Νίκη πρέπει να γυρίσει πίσω δικαιώνοντας όλους εκείνους που αγωνίστηκαν, που αψήφησαν τον θάνατο, που προσφέρθηκαν με τόλμη, με γενναιότητα για την ελευθερία της Ελλάδος, της εστίας και της κοιτίδας του ανθρώπινου πολιτισμού.
Η Νίκη μας είναι η ζωντανή μνήμη που εμείς, οι Έλληνες, σήμερα χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ. Είναι ο συνδετικός κρίκος που θα μας ενώσει με το ένδοξο παρελθόν μας αφού καταφέρουμε ως σύγχρονοι Έλληνες να αποκρυπτογραφήσουμε τις σμιλεμένες στο αρχαιοπρεπές σώμα της αρετές και αξίες, τις πνευματικές ιδέες και τα δανικά με τα οποία σχετίστηκε η υλική της ιστορία.
Να τις ανακαλέσουμε και να τις υιοθετήσουμε στη δική μας πραγματικότητα, χτίζοντας τη γέφυρα που έχει κοπεί, που τα δυο άκρα της είναι το θάρρος και η παιδεία, δυο αρετές που απαιτούνται για την εθνική και πνευματική ελευθερία μας, όπως τα φτερά της Νίκης απαιτούνται για να επιστρέψει στο βασίλειο των ιδεών ο έκπτωτος νους.
Είναι δικό μας χρέος σήμερα και είναι ο δικός μας, αν θέλετε, αγώνας να επιστρέψει η ΝΙΚΗ πίσω στον τόπο της, ώστε να εμπνέει στο διηνεκές του χρόνου, το ελληνικό πνεύμα των παιδιών μας να παραμένει πάντα ελεύθερο και νικηφόρο, να μην πτοείται, να μην δειλιάζει, αλλά ανδρείο να υπεραμύνεται με κάθε θυσία την πνευματική του κληρονομιά!
Σας ευχαριστώ κύριε Δήμαρχε για τη μεγάλη τιμή και τη φιλοξενία
της φωνής μου στον τόπο σας.
Ευχαριστώ τους Σαμοθρακίτες και χαιρετώ την ιερή γη της Σαμοθράκης!
Μέσα στο βιβλίο ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ, ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ: ΙΣΤΟΡΙΑ, ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, βρίστονται οι ομιλίες όλων των εισηγητών.
